Witaj!
Czy zdarzyło Ci się kiedyś udostępnić czyjeś zdjęcie na jednym z portali społecznościowych? Może takie takie z wspólnych wakacji? Może miałeś do czynienia z odwrotną sytuacją – to ktoś opublikował Twoje zdjęcie?
Wobec wszechobecnych portali społecznościowych oraz niesamowitej łatwości robienia zdjęć i umieszczania ich niemal natychmiast w Internecie warto znać swoje prawa w tym zakresie.
Prawo do wizerunku określone jest w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a regulacje stosuje się nie tylko w stosunku do „materialnych” egzemplarzy zdjęć ale również do tych publikowanych w Internecie. Sam wizerunek danej osoby może być przedstawiony na wiele sposobów – ja chciałam się skupić na zdjęciach.
Wizerunek
W ustawie o prawie autorskim nie znajdziemy definicji wizerunku. Dookreślenia tego pojęcia należy szukać w orzecznictwie. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 30.01.2014r., sygn. akt I ACa 1452/13 wskazał: „Pojęcie wizerunku obejmuje dostrzegalne, fizyczne cechy człowieka, tworzące jego wygląd i pozwalające na identyfikację osoby wśród ludzi (…)”.
Pamiętaj! Publikacja czyjegoś wizerunku w Internecie czy też wykorzystanie go w celach reklamowych, marketingowych itp. wymaga stosownej zgody sfotografowanej osoby. Taka zgoda może być wyrażona ustnie, na piśmie, w formie aktu notarialnego – jednak niezależnie od formy wyrażenia zawsze musi być wyraźna, nie może być dorozumiana. Co do zasady udzielona zgoda może być odwołana, jednak skutki takiego działania powinny zostać uregulowane w umowie.
Czy zawsze musisz uzyskać zgodę na publikację wizerunku?
W ustawie o prawie autorskim zastrzeżone są trzy sytuacje, w których możesz publikować wizerunek danej osoby nie mając jej zgody:
- kiedy dana osoba otrzymała zapłatę za pozowanie. Wynagrodzenie jest bowiem w tym przypadku równoważne z udzieleniem zgody na publikację;
- kiedy dana osoba jest „powszechnie znana, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych„. Nie jest dopuszczalne publikowanie prywatnych zdjęć osób publicznych;
- kiedy dana osoba stanowi część większej całości – np. koncertu, zgromadzenia. Publikacja jest możliwa, jeśli dana osoba nie jest „głównym akcentem” fotografii, tzn. jeśli po usunięciu wizerunku zdjęcie nie straci swojego charakteru, sensu:)
Ochrona wizerunku
Twój wizerunek chroniony jest nie tylko przez prawo autorskie ale również przez prawo cywilne, jako Twoje dobro osobiste. Niezależnie od rodzaju ochrony jest ona skuteczna również w sieci! Zatem jeśli ktoś wykorzystał Twój wizerunek, a Ty nie wyraziłeś na to zgody, prawo gwarantuje Ci możliwość żądania usunięcia takiego zdjęcia.
Jakie roszczenia przysługują, kiedy dojdzie już do naruszenia wizerunku? W ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewidziano prawo do:
- żądania zaniechania bezprawnego rozpowszechniania wizerunku;
- domagania się usunięcia skutków naruszenia – co w cyberprzestrzeni jest trudniejsze, niż poza nią;
- zadośćuczynienia za doznaną krzywdę – jeśli naruszenie prawa do wizerunku było zawinione;
W pewnym zakresie do ochrony wizerunku stosuje się również prawo karne. Artykuł 190a§ 2 kodeksu karnego określa sankcje za przestępstwo tzw. kradzieży tożsamości dotyczącego m.in. wykorzystania cudzego wizerunku. Środowisko Internetu oraz względna anonimowość sprzyja popełnianiu tego typu przestępstw, a możliwości jego popełnienia jest wiele.
Za każdym razem jeśli chcesz udostępnić zdjęcie w Internecie – zastanów się przez chwilę, czasem konsekwencje mogą być dotkliwe… Z drugiej strony, jeśli to Twoje zdjęcie zostało udostępnione bez Twojej zgody – masz realną możliwość prawnej reakcji!
