Środki wolne od egzekucji w prawie bankowym

Środki wolne od egzekucji w prawie bankowym, czyli o przywilejach egzekucyjnych klientów banków.

O sposobie prowadzenia egzekucji decyduje wierzyciel dokonując wyboru co do jej zakresu. To wierzyciel , co do zasady wskazuje nieruchomości, ruchomości , prawa majątkowe i inne wierzytelności przysługujące dłużnikowi, z których Komornik ma prowadzić egzekucję. Egzekucja także dla wierzyciela nie jest procesem łatwym ani tanim. Jej prowadzenie przysparza wiele problemów i często jest długotrwałe, a poszukiwanie majątku dłużnika często nie przynosi spodziewanych efektów. Wierzyciel początkowo wybiera zatem taki sposób egzekucji, który wydaje się najszybszy z jego punktu widzenia.Takim szybkim sposobem egzekucji jest między innymi egzekucja z rachunków bankowych.
Egzekucja z rachunku bankowego jest egzekucją z wierzytelności, jaką dłużnik będący posiadaczem rachunku bankowego ma w stosunku do banku o wypłatę środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku posiadacza.

Należy wspomnieć, że banki prowadzą różne rodzaje rachunków, między innymi rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe służące do codziennych transakcji , rachunki wspólne ( prowadzone dla kilku osób ) czy też rachunki obejmujące wkład oszczędnościowy, na który wystawiono książeczkę oszczędnościową.

Egzekucji co do zasady podlega cały majątek dłużnika, ale prawo przewiduje pewne ograniczenia w tym zakresie, będące wyjątkiem od tej ogólnej reguły.

Katalog zwolnień spod egzekucji znajduje się w przepisach kodeksu postępowania cywilnego, ale przywileje egzekucyjne spotykamy także w innych przepisach, w tym w prawie bankowym. Najważniejszy z tych przywilejów, na mocy którego ochronie podlegają środki zgromadzone w banku do pewnej wysokości znajdujemy w art. 54 prawa bankowego. Przepis ten jest uzupełnieniem katalogu wyłączeń oraz ograniczeń egzekucyjnych określonych w art. 829, 831 i 833 k.p.c. oraz art. 8 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Zgodnie z brzemieniem art. 54 prawa bankowego środki pieniężne znajdujące się na rachunkach oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz na rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych jednej osoby, niezależnie od liczby zawartych umów, są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego do wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres bezpośrednio poprzedzający dzień wystawienia tytułu wykonawczego.

Stosowanie w praktyce postanowień tego przepisu rodzi szereg problemów, ponieważ nie określa on wprost, czy przy obliczaniu tzw. kwoty „wolnej od zajęcia” uwzględnia się wszystkie posiadane przez dłużnika rachunki, czy też tylko ten, z którego prowadzona jest egzekucja.

Celem przywileju przysługującego dłużnikowi z mocy art. 54 prawa bankowego jest zapewnienie minimum egzystencji, czyli kwoty środków pieniężnych, które pozwolą utrzymać się przez pewien okres. Z uwagi na to środki zgromadzone na rachunkach bankowych są wolne od zajęcia w granicach opisanych w art. 54 prawa bankowego bez względu na źródło z jakiego pochodzą, nawet jeżeli pochodzą z wynagrodzenia za pracę.

Przywilej ten ma zastosowanie tylko raz w ramach danego zajęcia egzekucyjnego. Oznacza to, że jeżeli postępowanie egzekucyjne, w ramach którego dłużnik skorzystał z tego przywileju, zostało zakończone i wierzyciel wszczął przeciwko temu samemu dłużnikowi nowe postępowanie egzekucyjne, to przywilej egzekucyjny staje się ponownie aktualny w tym nowym postępowaniu. Jak wspomniano wyżej przywilej zwolnienia spod egzekucji jest jednorazowy, zatem także wtedy, kiedy dłużnik posiada kilka rachunków w różnych bankach i egzekucje do nich prowadzi kilku wierzycieli jednocześnie, to dłużnik może powołać się na przywilej zwolnienia tylko raz, a zatem będzie on dotyczył tylko jednego z rachunków.

Można też spotkać stanowisko, że zwolnieniu na mocy art. 54 prawa bankowego podlegają środki zgromadzone na rachunkach bankowych osobno w każdym z banków, w których dłużnik posiada rachunki. Zwolnienie dotyczyć może zatem każdego z rachunków. Pogląd ten jest uzasadniony, jednakże przy założeniu, że limit określony w art. 56 ust. 1 prawa bankowego nie odnosi się do każdego z rachunków z osobna.
W innym przypadku dłużnik mógłby skutecznie ukryć swój majątek poprzez ulokowanie go na kilku rachunkach w różnych bankach. W praktyce, przy dużej ilości banków i możliwości zakładania wielu rachunków bankowych, dłużnik ma duże możliwości wykorzystywania zwolnienia z art. 54 prawa bankowego w tym samym czasie .

Innym problemem dla dłużników jest zajęcie skierowane do rachunków wspólnych, czyli prowadzonych przez bank dla kilku osób. Zgodnie z art. 54 ust. 2 prawa bankowego zwolnieniu podlega tylko jedna kwota wolna, w wysokości ustalonej zgodnie z art. 54 ust. 1 prawa bankowego, niezależnie od liczby współposiadaczy i to niezależnie od tego, czy dłużnikami jest jeden, czy kilku współposiadaczy rachunku. Prawo bankowe nie pozwala na to, aby przywilej zwolnienia obejmował każdego ze współposiadaczy rachunku z osobna.

Ciekawa sytuacja ma miejsce wtedy, gdy Komornik dokonał zajęcia rachunku, środki pozostają na rachunku bowiem korzystają z przywileju egzekucyjnego, natomiast posiadacz rachunku po dokonaniu zajęcia zadysponował kwotą wolną od egzekucji. Dokonanie następnie wpłaty na ten rachunek spowoduje, że cała wpłacona kwota objęta jest już skutkami zajęcia (art. 890 § 1 k.p.c.).

Natomiast w sytuacji, gdy w chwili dokonania zajęcia na rachunku nie było żadnych środków pieniężnych, albo stan środków był niższy od kwoty zwolnienia, dłużnik może poprzez wpłaty na ten rachunek uzupełnić jego wysokość do kwoty wolnej od zajęcia.

Należy na koniec wspomnieć, że przywilej o którym mówimy z mocy art. 1083 § 2 k.p.c. nie ma zastosowania przy egzekucji świadczeń alimentacyjnych, gdyż środki zgromadzone na rachunkach bankowych podlegają egzekucji na zaspokojenie alimentów w pełnej wysokości .

about author

admin

related articles