Umowa uaktywniająca pod lupą oraz nagranie z programu „Na kłopoty ABC”, a w nim m.in. Prawnik na macierzynskim i cenne wskazówki dotyczące zatrudniania niani.

Jakiś czas temu rozważaliśmy temat, czy warto legalnie zatrudnić nianię. Konkluzja była taka, że warto i że może to być umowa o pracę, umowa zlecenia albo umowa uaktywniająca. Co to takiego ta umowa uaktywniająca, kto może ją zawrzeć i jakie z niej możesz mieć korzyści, opowiem ci właśnie dzisiaj.

***

Umowa uaktywniająca to rodzaj umowy o świadczenie usług, której podstawę prawną stanowi Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3.

Korzyści płynące z zawarcia umowy uaktyniającej

Podstawową korzyścią, płynącą z zawarcia umowy uaktywniającej, jest to, że państwo pokrywa składki ubezpieczeniowe za nianię do wysokości minimalnego wynagrodzenia, czyli. jeśli zawieramy z nianią umowę na kwotę 1.680 zł, a od przyszłego roku – tj. 2015 r. – na kwotę 1.750 zł.

Jeśli więc chciałbyś zatrudnić nianię na lepszych warunkach finansowych, od nadwyżki powyżej ww. minimalnej kwoty wynagrodzenia powinieneś odprowadzić składki ubezpieczeniowe samodzielnie.

Poza tym nie zapomnij, że do rozliczenia pozostaje jeszcze podatek dochodowy, z którego należy się rozliczyć z fiskusem. Tego już nikt za nianię nie odprowadzi.

Kto może być nianią zatrudnioną w oparciu o umowę uaktywniającą?

Ustawa nie wprowadza żadnych szczególnych wymagań co do osoby, z którą zawierana jest umowa uaktywniająca. Nianią może zatem być babcia czy też inna osoba z rodziny dziecka, nawet jeśli osoby te mieszkają z dzieckiem pod jednym dachem, czy też opiekują się nim tylko kilka godzin dziennie.

Pytacie często o wymagane kwalifikacje takiej niani. Otóż niania zatrudniona na użytek, nazwijmy to, domowy/prywatny nie musi mieć również żadnych specjalnych kwalifikacji zawodowych ani doświadczenia w pracy z dziećmi (co innego niania zatrudniona jako opiekun do żłobka). Jedyny wymóg dla „domowych” niań, jaki przewiduje dla nich ustawa jest taki, że „domowe” nianie podlegają obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym. Cała reszta zależy od tego, jakie wy wymogi postawicie (np. że nie powinna palić papierosów).

Kto może być podopiecznym niani zatrudnionej na umowę uaktywniającą?

Jeśli planujesz zawrzeć umowę uaktywniającą z nianią twoje dziecko musi się znajdować w odpowiednim przedziale wiekowym. Na pewno nie może to być noworodek, ani też pięciolatek. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie nianią jest osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem (dziećmi) w wieku powyżej 20 tygodnia życia do końca roku szkolnego, w którym ukończy ono trzy lata.

Wyjątkowo gdy objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym jest niemożliwe lub utrudnione, do ukończenia przez dziecko czwartego roku życia.

Pamiętaj także, że twoje dziecko nie może być jednocześnie zapisane do żłobka.

Czy każdy rodzic może zawrzeć umowę uaktywniającą?

Nie ma tak dobrze! Bo by nam się od tego dobrobytu poprzewracało 😉

Umowę uaktywniającą mogą zawrzeć rodzice albo rodzic samotnie wychowujący*, którzy są zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę, świadczą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych, prowadzą pozarolniczą działalność -czyli tzw. działalność gospodarczą lub prowadzą działalność rolniczą. Krótko mówiąc chodzi o to, że państwo zobowiązuje się partycypować w składkach na ubezpieczenie dla niani, ale pod warunkiem, że rodzice w tym czasie nie będą leżeć przed telewizorem, a ponadto sami mają legalnie opłacone składki ubezpieczeniowe.

Uwaga! Z tego wynika, że z prawa do opłacania przez ZUS składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne z tytułu zatrudniania niani nie będą mogli skorzystać rodzice lub rodzic samotnie wychowujący dziecko zatrudnieni na podstawie umowy o dzieło.

Wzór umowy uaktywniającej

Ustawa nie określa wzoru umowy uaktywniającej, więc możesz zawrzeć umowę taką jaką sobie wymyslisz. Pamiętaj tylko, że jest to pewein rodzaj umowy o świadczenie usług, a co za tym idzie stosuje się do niej przepisy kodeksu cywilnego o zleceniu. Umowa powinna być zawarta w formie pisemnej. Ustawa wskazuje, jakie elementy muszą zostać w takiej umowie zawarte, a są to:

1) strony umowy (należy spiać dane osobowe niani oraz podać swoje – tymi danymi są imię nazwisko, pesel, nr dowodu osobistego, adres zamieszkania);

2) cel i przedmiot umowy (celem jest powierzenie należytej opieki nad twoim dzieckiem podczas twojej nieobecności);
3) czas i miejsce sprawowania opieki (wpisz czy ma to być 40 godzin w tygodniu, czy może tylko 3 dni po 5 godzin, itd., czy opieka ma być sprawowana w twoim domu, czy będziesz dziecko zaprowadzał do domu niani);
4) liczbę dzieci powierzonych opiece;
5) obowiązki niani (przemyśl ten punkt – powinieneś wpisać, możliwie jak najdokładniej, jakie obowiązki powierzasz niani. Określ, czy ma to być tylko osobista opieka, czy także np. ugotowanie dla niego obiadu).
6) wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty;
7) czas, na jaki umowa została zawarta (np. 1 rok);
8) warunki i sposób zmiany, a także rozwiązania umowy (np.standardowo rozwiazanie może być za 1 miesięcznym wypowiedzeniem, a nadto bez wypowiedzenia w przypadkach rażącego naruszenia obowiązków przez nianię)

Nie ma żadnych przeszkód żeby twoja umowa zawierana z nianią regulowała także inne, niewskazane powyżej kwestie. Jeśli masz wątpliwość, jak zredagować jakieś postanowienie umowne, to daj znać w komentarzu pod wpisem.

Jakie składki są opłacane przez państwo, a jakie muszą być opłacone za ciebie?

Wróćmy na koniec do składek i ich rodzaju. Za nianię składki opłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych i będą to składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne, z tym zastrzeżeniem, że do minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Rodzic opłaca je wtedy gdy zatrudni nianię na lepszych finansowo warunkach – wówczas opłaca od podstawy stanowiącej kwotę nadwyżki nad kwotą minimalnego wynagrodzenia

Uwaga! Za nianię, która przystąpiła dobrowolnie na swój wniosek do ubezpieczenia chorobowego, składki na to ubezpieczenie opłaca rodzic. Wyłącznie rodzic-bez względu na to jaką kwotę wynagrodzenia oferujesz niani.

Formalności załatwiaj bezpośrednio z ZUSem

Pamiętaj, aby wszystkie formalności na bieżąco załatwiać z ZUS-em i zgłaszać w odpowiednim terminem. Jeśli chodzi o ten fragment działalności ZUSu zauważyłam, że personel naprawdę jest pomocny 😉 Umowę uaktywniającą musisz w terminie 7 dni zgłosić do ZUSu i wypełnić odpowiednie formularze. To samo dotyczy rozwiązania umowy, jak też jakichkolwiek zmian umowy w trakcie jej obowiązywania odnoszących się do wysokości wynagrodzenia, a co za tym idzie -składek na ubezpieczenie. Dodatkowo, przy wypisaniu niani z tego interesu potrzebujesz podpis samej niani. Zastanawiam się tylko, co będzie jeśli niania dobrowolnie nie wyrazi zgody na złożenie takiego podpisu … ale to już chyba temat na osobny wpis.

* Zastanawiasz się jaki to rodzic samotny? Wg ustawy dotyczy to rodzica samotnie wychowującego dziecko rozumie się rodzica będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo rodzica, w stosunku do którego orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, a także rodzica pozostającego w związku małżeńskim, jeżeli jego małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

A na koniec niespodzianka.

Prawnik na macierzyńskim poraz kolejny wziął udział w programie Na kłopoty ABC, w którym wypowiadał się o innych aspektach prawnych związanych z zatrudnianiem niani.

Gościem tego programu była także sympatyczna przedstawicielka jednej z agencji pośrednictwa zatrudniania opiekunek, która podzieliła się swoim cennym doświadczeniem na co trzeba zwrócić uwagę przy wyborze i zatrudniu niani.

Jeśli jesteś zainteresowany tematem, gorąco zachęcam do obejrzenia nagrania z programu.

Uprzedzam pytanie dotyczące miejsca nagrania: tak to jest kanapa państwa Boskich. Wprosiliśmy się na jeden odcinek.