14 kwietnia 2015 r. w sprawie rozpatrywanej pod sygnatura akt P 45/12, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy na podstawie których banki wystawiają tzw. bankowe tytuły egzekucyjna są sprzeczne z konstytucyjną zasadą równości, bowiem w sposób nieuzasadniony dają przywileje instytucjom finansowym wobec klientów.

Trybunał orzekając o niezgodności z Konstytucją przepisów Prawa bankowego odroczył jednocześnie utratę ich mocy obowiązującej o 16 miesięcy. Sejm ma zatem czas do 1 sierpnia 2016 r. na uchwalenie nowych przepisów w tym zakresie.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego art. 96 ust. 1 oraz 97 ust. 1 Prawa bankowego są przepisami niezgodnymi z Konstytucją.

Wyjaśnijmy co to za przepisy.

W aktualnym stanie prawnym Bank na podstawie ksiąg lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych może wystawiać tzw. bankowe tytuły egzekucyjne. W bankowym tytule egzekucyjnym oznacza się bank, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, dłużnika zobowiązanego do zapłaty, wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności i rodzaj czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia, oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia. Tak wystawiony dokument opatrzony pieczęcią banku i podpisami osób, które go wystawiły może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności.

Czy tak daleko idące uprawnienie Banków nie powoduje, że Bank jest sędzią we własnej sprawie?.

Tak jest w istocie ,ponieważ Bank sam stwierdza, że jego dotychczasowy Klient stał się dłużnikiem i przeciwko takiemu dłużnikowi wystawia dokument, który po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności pozwala wszcząć i prowadzić postępowanie egzekucyjne.

Sytuacja taka jest dziwna, bowiem Bank łączyła z Klientem umowa cywilna, a zatem bank i klient powinni być równymi stronami stosunku prawnego. Dodatkowo pozycja dłużnika przeciwko któremu Bank wystawił bankowy tytuł jest słaba, gdyż przepisy prawa nie nakazują bankowi powiadamiania klienta, że wystąpił do sądu o nadanie klauzuli wykonalności. Ponadto bank uzyskuje tytuł egzekucyjny bez merytorycznego rozpoznania sprawy przez sąd, gdyż Sąd bada wniosek Banku jedynie od strony formalnej, a Dłużnik banku nie bierze udziału w postępowaniu klauzulowym. Dopiero gdy klauzula zostanie nadana Dłużnik może się bronić.

Banki dysponują szerokim zestawem środków zabezpieczenia kredytów w szczególności wekslem, który może stać się podstawą szybkiego uzyskania nakazu zapłaty, zatem takie uprzywilejowanie Banków które pozwala im wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne jest nieuzasadnione.

Decyzja Trybunału jest zatem dobrym krokiem w kierunku zmian w prawie, o których rozmawiano od dawna.